Je schrijft btw met kleine letters. Afkortingen die je vaak en als een gewoon woord gebruikt, schrijf je met kleine letters. Begint de zin met de afkorting? Dan begint die natuurlijk met een hoofdletter: ‘Btw betalen is geen leuke bezigheid.’

De veelgebruikte afkorting zzp schrijf je met kleine letters. En iemand is werkzaam als zzp’er. Dus met een apostrof in plaats van het koppelteken dat je vaak ziet. Andere voorbeelden van dit soort afkortingen – met kleine letters en een apostrof – zijn tv’tje, sms’je, hbo’er en bhv’er.

Het is een veelgemaakte fout: na aanleiding van. Dat zou betekenen ‘volgend op de aanleiding van’, omdat ‘na’ altijd ‘volgend op’ betekent. ‘Naar aanleiding van’ betekent ‘als gevolg van’. Het is een vaste combinatie, net als ‘naar mijn idee’, ‘naar verhouding’ en ‘naar mijn mening’.

Zowiezo, so-wie-so of zo-ie-zo. Dit zijn vormen die niet eens enorm afwijken van de juiste spelling. Op het internet kun je bijvoorbeeld ook sobieso en soïso vinden. Hoe creatief dat ook is, sowieso is de juiste schrijfwijze. Het betekent: in elk geval.

Ja, het is e-mail, e-mailen en e-mails. De e staat voor elektronisch en wordt met een koppelteken voor woorden geplaatst. Zo heb je ook een e-reader en een e-bike.

Klopt, misschien dat daardoor verwarring is ontstaan. Email zonder koppelteken betekent glazuur of gesmolten glasachtige versieringslaag op bijvoorbeeld aardewerk.

Mits betekent: ‘alleen als’, ‘op voorwaarde dat’. Het wordt vaak verward met het woord tenzij, dat ‘maar niet als’, ‘behalve als’ betekent. Bijvoorbeeld: ‘We kunnen buiten eten, mits het droog is’ en ‘We kunnen buiten eten, tenzij het regent’.

‘Het idee’ kun je overal voor gebruiken. Als je dus zeker wilt weten dat je het goed doet, kun je het beste deze vorm aanhouden. ‘De idee’ gebruik je in filosofische zin: de idee van Aristoteles dat… Toch is ‘het idee’ ook hier juist: het idee van Plato…

‘Te allen tijde’ is een zogenoemde staande uitdrukking: dat betekent dat de uitdrukking een vast onderdeel van onze woordenschat is geworden. De naamvalsvormen veranderen dan ook niet meer, ook al gebruiken we geen naamvallensysteem meer. Het logisch verklaren van deze schrijfwijze is dus alleen aan de hand van oude regels mogelijk. 

Er zijn naast ‘te allen tijde’ (zie voorgaande tip) meer staande uitdrukkingen die we nog regelmatig gebruiken. Van dien aard, uit den boze, met dien verstande, mijns inziens en ter plekke zijn daar maar een paar voorbeelden van. De schrijfwijze van deze uitdrukkingen kun je bij twijfel het beste gewoon even opzoeken.

Het mag allebei. Gevoelsmatig vinden sommige mensen wel dat wanneer je ‘op vakantie’ gaat, je ook daadwerkelijk een vakantiebestemming zal bezoeken. Terwijl je, als je ‘met vakantie’ gaat, ook thuis kan blijven. Dit verschil in betekenis zul je in woordenboeken niet terugvinden. ‘Op vakantie’ is wel de enige mogelijkheid als je ‘tijdens de vakantie’ bedoelt: ‘Ze heeft op vakantie bijna elke dag gezwommen’.

Je gebruikt ten slotte en tenslotte in verschillende situaties. De versie met de spatie gebruik je als je ‘aan het einde’ of ‘tot slot’ bedoelt: ‘Ten slotte was er het toetje, een heerlijk ijsje.’ De versie zonder spatie gebruik je als je ‘per slot van rekening’ of ‘immers’ bedoelt: ‘Hij is tenslotte geen dokter’ of ‘We zullen de kamer versieren, het is tenslotte feest’. Of bepaalde woordcombinaties met of zonder spatie geschreven worden, hangt dus soms af van de context.

Het woord ‘dan’ gebruik je na een vergrotende trap – kleiner dan, leuker dan, mooier dan – en na ‘ander’, ‘andere’ of ‘anders’. Zo zeg je bijvoorbeeld: ‘Mijn handen zijn kleiner dan die van jou’ en ‘Anders dan mijn ouders heb ik blond haar’. Het woord ‘als’ gebruik je bij vergelijkingen: ‘Isis kan even hoog springen als Lisa’.

Woorden die verbonden worden door ‘en’ hebben niet altijd een lidwoord nodig. Dit voorbeeld: ‘De keuken en de badkamer zijn schoon’, mag ook zo ‘De keuken en badkamer zijn schoon’. Door wat lidwoorden weg te laten, loopt de tekst al snel wat soepeler door. Vooral als die woorden inhoudelijk bij elkaar passen. 

Spreek je iemand aan in de tekst, dan mag dat met een kleine ‘u’ en ‘uw’. U met een hoofdletter is voorbehouden aan het begin van zinnen. Ook mag het gebruikt worden voor iemand die volgens de schrijver veel eerbied verdient, zoals de koning. Maar ook in dat geval mag een kleine ‘u’ gebruikt worden.

Als je bedoelt te schrijven dat iets ‘meer dan nodig’ is, gebruik je te veel (met een spatie). Dat zou je ook doen als het om ‘minder dan nodig’ zou gaan (te weinig). Bijvoorbeeld: ‘Ik heb te veel taart gegeten’. Als je een overschot hebt, gebruik je teveel (zonder spatie): ‘We hebben een teveel aan taart gekocht’.